راهكار رفع بي انگيزگي كودكان
بي انگيزگي كودكان از جمله موضوعاتي است كه كودكان آن را در قالب رفتار از خود بروز مي‌دهند. شما مي‌توانيد با شناسايي اين نشانه‌ها در موقعيت‌هاي مختلف به وجود آن‌ها پي ببريد.
به گزارش صدا و سيما، و به نقل از خبرگزاري الف: بي انگيزگي در كودكان به شرايطي گفته مي‌شود كه فشار دروني و هدف براي انجام فعاليتي وجود ندارد و محركي كه به رفتار كودك نيرو مي‌دهد خاموش گشته است. علل بي انگيزگي مي‌تواند ناشي از تعاملات اجتماعي، عوامل رواني و مشكلات درون خانوادگي باشد كه نقش خانواده به عنوان هسته اصلي و مركزي رشد كودك پررنگ‌تر است.
والدين در اين مواقع بايد انتظارات خود را از كودك متعادل‌تر كرده و با افزايش انگيزه و ايجاد سائق‌هاي محرك، كودك را به هدف مورد نظر سوق دهند. گاهي مشاهده مي‌شود كه كودك كاري را انجام مي‌دهد، اما انگيزه كافي ندارد، در اين مواقع نتيجه كار هيچ گاه مطلوب نخواهد بود.
پس لازم است كه به راهكار‌هاي افزايش انگيزه توجه كرده تا مشكل را بتوانيد به صورت اصولي حل كنيد.
بررسي عوامل مختلف و موثر بي انگيزگي در كودكان
دليل بي انگيزگي در كودكان يكي از عواملي است كه اگر درست و حسابي به آن پرداخته نشود، مي‌تواند تاثيرات بسيار بدي را در آينده كودك بگذارد. نه تنها براي كودكان، بلكه براي هر فردي، انگيزه يكي از مهم‌ترين بخش‌هايي است كه مي‌تواند عملكرد و موفقيت فرد را در بخش‌هاي مختلف زندگي تحت تاثير قرار دهد. انگيزه مي‌تواند هر چيزي باشد و مي‌تواند شامل ليست بلند و بالايي از عوامل محيطي و دروني و اجتماعي افراد باشد.
خيلي‌ها فكر مي‌كنند كه كودكان اصلا به موضوع انگيزه نيازي ندارند و كلا به صورت خودجوش يك سري كارها را انجام مي‌دهند، اما در اصل اين طور نيست، كودك هم به نوبه‌ي خود براي انجام كارهايش در مقاطع مختلف به انگيزه احتياج دارد و بدون انگيزه امكان دسترسي به اهداف و حتي لذت بردن از لحظات كودكي اش هم وجود نخواهد داشت.
طبيعتا يك كودك قادر نيست آن طور كه بايد، بي انگيزگي خود را درباره انجام خيلي از كارها براي والدين شرح دهد از اين رو اين والدين هستند كه با دقت به رفتار‌ها و عملكرد كودك در بخش‌هاي مختلف، متوجه منفعل بودن و يا فعال بودن كودك شوند.
در واقع بي انگيزگي مي‌تواند در درس خواندن، معاشرت با هم سن و سال ها، معاشرت با خانواده، بازي كردن، فعاليت‌هاي مرسوم روزانه ديده شود كه به هر حال هر كدام از اين موارد، دلايل زمينه‌اي مختلفي را شامل مي‌شوند.
علائم بي انگيزگي در كودكان
بي انگيزگي در انجام تكاليف
بي توجهي به امور مدرسه و انجام تكاليف، تا يك حدي قابل قبول است كه هر كودكي نشاني از بازيگوشي و سر به هوايي دارد كه به راحتي قابليت حل كردن دارد. اما در برخي از مواقع، كودك هيچ علاقه و توجهي به تكاليف مدرسه‌اي خود نشان نمي‌دهد و خيلي از اين تكاليف را به صورت نصفه و نيمه رها مي‌كند و به سراغ آن‌ها نمي‌رود.
در اين موارد شما بايد دقت كنيد چرا ممكن است يك عامل زمينه‌اي در مدرسه و يا خود خانواده، كودك را نسبت به مدرسه و انجام تكاليفش دلسرد كرده است.
بي انگيزگي در تعامل با دوستان و جامعه
در اين مورد بايد حواس تان باشد كه خجالت كشيدن با بي انگيزگي در برقراري ارتباط بسيار متفاوت است. مثلا كودك شما ممكن است كه به صورت يكباره ديگر تمايلي به ارتباط و بازي با دوستانش از خودش نشان ندهد و يا اصلا تمايل نداشته باشد كه با خانواده در ارتباط باشد و صحبت كند.
اين موضوع تا حد خيلي زيادي مي‌تواند دليل بي انگيزگي در كودك باشد، اما مي‌تواند دلايل پيش زمينه‌اي ديگري را نيز شامل شود.
بي انگيزگي در بازي‌ها و فعاليت‌هاي روزمره
بازي‌هاي تك نفره و فعاليت‌ها و علاقه مندي‌هاي روزمره كودك عموما با يك شور و هيجان خاص كودك همراه است. اما كودكي كه به بي انگيزگي دچار شده، به هيچ وجه تمايل ندارد كه بازي‌هاي روزانه اش را تكرار كند و يا براي بيدار شدن و كار‌هاي روزمره ديگر اشتياق داشته باشد.
با دقت به اين عملكرد‌ها و رفتار‌هاي كودك، كاملا متوجه خواهيد شد كه ديگر آن شور و اشتياق قبلي در كودك تان وجود ندارد و شما بايد به دنبال راه حلي براي حل اين مشكل باشيد.
دلايل زمينه‌اي بي انگيزگي در كودكان چيست؟
كمال گرايي خانواده
همان طور كه مي‌دانيد، خانواده مي‌تواند نقش بسيار مهم و موثري را در رشد و پرورش يك كودك ايفا نمايد. به عنوان يك پدر و مادر و والدين كودك، بايد حواس تان به انتظارات و خواسته‌هاي تان از كودك تان باشد. در واقع شما نبايد كودك تان را مسئول رسيدن به تمامي خواسته‌هايي كنيد كه روز‌ي مي‌خواستيد و نشد.
يادتان باشد كه كودك شما يك انسان مستقل است كه توانايي‌ها و ظرفيت‌هاي جسم و روحي خاص خودش را دارد و در اكثر مواقع كمال گرايي شما و تشويق او به ايده آل بودن مي‌تواند فشار زيادي را به او وارد كند و او براي فرار از اين فشار، روش انفعال و بي انگيزگي را پيش بگيرد.
اختلافات والدين
چه بخواهيد و چه نخواهيد، شما به عنوان والدين كودك، مهم‌ترين و تاثيرگذارترين افراد در زندگي او هستيد، تمامي رفتار و كردار شما و حتي ارتباط شما بر روي روابط و خواسته‌ها و روحيات فرزند شما تاثير مي‌گذارد و بعد از چند مدت، نتايج تمامي اين رفتار‌ها در كودك شما ظاهر خواهد شد.
اختلاف مداوم بين پدر و مادر، باعث مي‌شود كه كودك احساس ارزشمندي خود را از دست بدهد و با خود فكر كند كه هر كاري كه مي‌كند كسي به آن توجه نمي‌كند و براي كسي مهم نيست. از اين رو ديگر انگيزه‌اي براي رشد و فعاليت و تلاش ندارد و به بي انگيزگي دچار مي‌شود.
شرايط محيطي
يكي ديگر از مهم‌ترين عواملي كه مي‌تواند باعث بي انگيزگي در كودكان شود، عوامل و شرايط محيطي است. كودك در سنين كودكي خود عموما در مجامعي مانند مدرسه، گروه دوستان، خانواده و ... حضور دارد. البته اين روز‌ها مي‌توانيم فضاي اينترنت را نيز به جمع مجازي شرايط محيطي اضافه نماييم. يادتان باشد كه كودك شما دائم در حال مقايسه و يادگيري است.
اگر اين احساس به او منتقل شود كه به حد كفايت مورد تاييد نيست، طبيعتا گوشه گير مي‌شود و ديگر هيچ تلاشي براي اثبات خود نخواهد كرد.
البته كنترل شرايط محيطي كار بسيار سختي براي والدين است، اما شما مي‌توانيد محيط‌هايي كه قرار است كودك شما در آن حضور پيدا كند را تعيين كنيد و از فضا‌هاي سمي او را دور نماييد. البته اين كار، كار سختي است كه به توانايي روحي بسيار بالايي نياز دارد.
راه‌هاي مقابله با بي‌انگيزگي در كودكان
دليل بي انگيزگي كودكان هرچه باشد راه‌هايي براي برطرف كردن آن وجود دارد از جمله:
۱. ريشه مشكل را پيدا كنيد
براي كمك تاثيرگذار به كودك بي‌انگيزه، بايد دلايل آن‌را پيدا كنيد؛ بنابراين اولين قدم، شناسايي علت بي انگيزگي در كودكان است. حواستان به لحن حرف زدن با كودك باشد. از احساسات منفي مانند سرزنش و نااميدي بپرهيزيد كه باعث مي‌شود كودك حالت دفاعي به خود بگيرد.
به جاي آن، با حالتي دوستانه به او بگوييد متوجه شده‌ايد اتفاقي افتاده است و از او بخواهيد احساسش را براي شما بازگو كند و اگر چيزي او را آزار مي‌دهد، با شما در ميان بگذارد. كنجكاوي نكنيد! زيرا اين كار باعث مقاومت بيش‌تر كودك مي‌شود. به او اطمينان خاطر دهيد هر زمان دلش خواست حرف بزند، شما در دسترس هستيد.
۲. در تشخيص علت بي انگيزگي در كودكان به آن‌ها كمك كنيد
اغلب، بي انگيزگي در كودكان به دليل ناتواني در ديدن استفاده عملي يك چيز است. بنابراين، ممكن است لازم باشد كمك كنيد تا او دليل نياز به يك موضوع يا چيز خاصي را بداند. گاهي اين مي‌تواند صرفا قبول شدن در امتحان باشد.
در مواقع ديگر، شايد بتوانيد به او نشان دهيد اين موضوع چگونه مي‌تواند در موقعيت‌هاي واقعي زندگي كاربرد داشته باشد. براي مثال، به كودك ياد بدهيد چگونه رياضيات مي‌تواند در پس‌انداز كردن پول براي خريدن وسيله مورد علاقه‌اش و يادگيري شيمي در انجام آزمايش‌هاي بي‌خطر در خانه كمك كند.
نيازي نيست اين فعاليت‌ها تجملاتي باشد. حتي آشپزي كردن نيز مي‌تواند فعاليتي عالي براي نشان دادن خصوصيات و واكنش‌هاي شيميايي و محصولات مختلف باشد.
۳. مطمئن شويد كودك استراحت كافي دارد و غذاي سالم مصرف مي‌كند
كمبود خواب و رژيم غذايي باعث مي‌شود كودك احساس خستگي و كسالت كند. در نتيجه، ممكن است قادر نباشد از ظرفيت كامل خود استفاده كند، خصوصا اينكه از قبل انگيزه‌اي براي درس خواندن نداشته باشد.
مطمئن شويد كودك حتما صبحانه بخورد و رژيم غذايي متعادل همراه با چربي‌هاي سالم، پروتئين‌ها و همچنين ميوه و سبزيجات سالم داشته باشد. نوشابه‌ها و آبميوه‌هاي صنعتي را قطع كنيد. با اينكه روي بسته‌بندي آن‌ها برچسب طبيعي خورده است، اما حاوي مقادير زيادي شكر هستند.
اين نوشابه‌ها مضر است و به مرور باعث افت انرژي مي‌شود. اين نوشابه‌ها تاثير منفي بر سلامتي و همچنين هشياري و انگيزه خواهد داشت.
۴. كودك را وادار به حركت كنيد
نوجوانان نسبت به كودكان، فعاليت فيزيكي كم‌تري دارند. آن‌ها را به پياده‌روي، دويدن، رقص و فعاليت‌هاي ديگر مورد علاقه‌شان تشويق كنيد. كودكان كوچك‌تر مي‌توانند كمي استراحت كنند و مدت كوتاهي به بازي بپردازند. مطمئن شويد، به جاي نشستن مقابل كامپيوتر يا تبلت، حركت كنند و با اسباب‌بازي‌هاي واقعي بازي كنند.
ورزش بيرون از خانه تاثيرات مثبتي خواهد داشت. ورزش به توليد اندورفين و رساندن اكسيژن بيش‌تر به مغز كمك مي‌كند. تقريبا ۳۰ دقيقه ورزش در فضاي باز مي‌تواند به توليد ويتامين D، بهبود خلق و خو و سطح انرژي كمك كند.
تحقيقات نشان داده است، ورزش مي‌تواند انعطاف‌پذيري عصبي را افزايش دهد. اين كار براي يادگيري و حفظ اطلاعات جديد بسيار حياتي است.
۵. چالش يا درخواست كمك
اگر موضوع بسيار آسان يا پيچيده باشد، كودكان اغلب انگيزه خود را از دست مي‌دهند. در مورد اول، ممكن است در نهايت عقب بماند. اما مورد دوم آن‌ها را از ادامه مرحله يادگيري صحيح دور مي‌كند. در هر صورت، هدف اين است كه نياز كودك را شناسايي كرده و از او حمايت كنيد. اگر سرتان شلوغ است و قادر به اين كار نيستيد، مي‌توانيد معلمي استخدام كنيد يا كودك را در كلاس‌هاي فوق برنامه شركت دهيد. آن‌ها از روش‌هايي حرفه‌اي‌تر براي تشخيص نياز كودك استفاده خواهند كرد.
۶. براي كودك فرصت‌هاي يادگيري فراهم كنيد
در مدارس دولتي، اغلب مباحث درسي به صورت مستقيم آموزش داده مي‌شود. اين روش آموزش سنتي است كه آموزگار مطالب درسي را ارائه مي‌دهد و كودكان منفعل هستند. اين آسان‌ترين روش تدريس براي كلاس‌هايي با تعداد زياد دانش‌آموز است. كودكان در اين كلاس‌ها دچار كسالت و بي‌انگيزگي مي‌شوند. فعاليت‌هاي عملي مي‌تواند از بي‌حوصلگي و بي‌انگيزگي كودكان جلوگيري كند.
مي‌توانيد براي يادگيري و پرورش مهارت‌هاي مختلف در موضوعات علمي، از اسباب‌بازي‌هاي STEM (اسباب‌بازي‌هاي با زمينه علم، تكنولوژي، مهندسي و رياضيات) استفاده كنيد. همچنين مي‌توانيد كودك را در يك مركز يادگيري STEM ثبت نام كنيد. اين نه تنها به آن‌ها كمك مي‌كند انگيزه خود را حفظ كنند بلكه بر توانايي‌هايشان در مورد شغل آينده نيز تأثيرگذار است.
۷. كمك كنيد تا كودك عادات خوب مطالعه كردن را فرا گيرد
بزرگسالان نيز با حفظ انگيزه و خلاقيت دست و پنجه نرم مي‌كنند. اما عادات خوب مطالعه كردن، نه تنها به كودكان كمك مي‌كند با بي‌انگيزگي مقابله كنند و عملكرد خود را در مدرسه ارتقا دهند، بلكه بر موفقيت آن‌ها در زندگي آينده نيز تأثيرگذار خواهد بود.
قبل از هر چيز، به كودك ياد دهيد چگونه براي وقت خود برنامه‌ريزي درستي انجام دهد. اينكه چه زماني را براي چه كاري در نظر بگيرد و چه زماني استراحت كند. استراحت بين كارها، هرچند اغلب ناديده گرفته مي‌شود، اما براي خلاق ماندن حياتي است. استراحت و وقفه كار‌هاي چالش‌برانگيز و ناخوشايند را به تكه‌هاي كنترل‌پذيرتر تقسيم مي‌كند.
كودكان كوچك‌تر را تشويق كنيد ۱۵ دقيقه مطالعه و ۵ دقيقه استراحت كنند. براي نوجوانان، زمان مطالعه مي‌تواند طولاني‌تر و تا ۲۵ دقيقه باشد. كودك را تشويق كنيد در زمان استراحت بلند شود و تحرك داشته باشد.
راه موثر ديگر براي غلبه بر بي انگيزگي در كودكان، تميز نگهداشتن و مرتب بودن محيط مطالعه است. محيط مطالعه كودك را با وسايلي كه كودك را تشويق به خواندن مي‌كند، تزئين كنيد.
حتي مي‌توانيد اين كار را به يك فعاليت عاطفي تبديل كنيد. ايده‌هاي دكوراسيون داخلي را در اپليكيشن Pinterest جستجو كنيد، اجازه دهيد كودك آن‌چه را دوست دارد انتخاب كند و با هم به خريد بپردازيد. با اين كار كودك مطمئن مي‌شود طرف او هستيد و تلاش داريد بدون انتقاد و سرزنش به او كمك كنيد با بي‌انگيزگي خود مقابله كند.
چگونه فرزندي خودانگيخته داشته باشم؟
فرزنداني كه خود انگيخته هستند، يادگرفته اند براي اهدافشان برنامه ريزي كنند. براي اين كار در حيطه‌هاي مختلف زندگي فرزندتان، اهداف بلند مدت و كوتاه مدت قابل دستيابي را با كمك او بنويسيد. سپس براي آن‌ها قدم‌هايي براي رسيدن آن حيطه مورد نظر براي هدف گذاري است (مدرسه، خانواده و دوستان…) و ستون‌هاي آن شامل اهداف، قدم‌هاي مشخص شده براي رسيدن به هدف و زمان تخميني باشد.
مي توانيد با هر هدفي كه به نتيجه مي‌رسد آن را با چيزي كه فرزندتان دوست دارد جشن بگيريد. براي جايزه‌ها مي‌توانيد از فرم زير استفاده كنيد و آن را در جايي نصب كنيد. بهتر است از قبل اين فرم را به كمك فرزندتان پر كنيد و برگه‌اي پر از پاداش‌هاي متناسب داشته باشيد، سپس بعد از هر بار كه فرزندتان به هدف مي‌رسد در كنار يكي از آن‌ها گه فرزندتان مي‌خواهد علامت بزنيد.
برچسب: ،
ادامه مطلب
